Goździki kojarzą się jednoznacznie ze świętami, tartą z jabłkami oraz mieszankami przypraw takimi jak chińska pięciu smaków, czy indyjska garam masala. Mniej znanym aspektem tej przyprawy jest wykorzystanie jej jako surowiec leczniczy. Historia wykorzystania tych aromatycznych kwiatów w medycynie zaczyna się ponad 2400 lat temu w Chinach i Indiach…
Wykorzystanie goździków w tradycyjnych systemach leczniczych
Według tradycyjnej chińskiej medycyny (TCM) kwiaty goździkowca (czapetki pachnącej) są doskonałym remedium na dolegliwości takie jak bóle brzucha, wymioty, brak apetytu, niskie libido u kobiet i mężczyzn. W medycynie Ajurwedyjskiej przyprawa ta służyła wspomagająco w leczeniu kaszlu, nieżytów gardła i jamy ustnej. Współcześnie w Indiach stosuje się ją w leczeniu kolek, infekcji oskrzeli, a także wewnętrznie i zewnętrznie jako afrodyzjak.
Czy goździki mogą być lekiem na wrzody żołądka?
W badaniu na szczurach, dotyczącym alternatywnym metodom leczenia choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, podawano zawiesinę zawierającą goździki oraz korzeń lukrecji. W czasie testów wykazano, iż ta mieszanka zmniejsza wielkość wrzodów o 72%!
Głównym składnikiem aktywnym znajdującym się w goździkach jest eugenol. Jest to substancja o bardzo silnym działaniu przeciwbakteryjnym dlatego przyprawa ta jest badana pod względem potencjalnego zastosowania w leczeniu chorób wywołanych przez mikroorganizmy.
Dowiedziono, iż goździki hamują rozwój bakterii wywołującej poronienia, oraz zapalenie opon mózgowych u noworodków (Listeria monocytogenes). Jest to o tyle ważne, iż ten mikroorganizm może występować w dojrzewających i pleśniowych serach (dlatego podczas ciąży należy ograniczyć ich spożywanie). Opisywana przyprawa hamuje także rozwój innych bakterii przenoszonych drogą pokarmową – Escherichia coli (pałeczka okrężnicy) oraz Salmonella enterica (pałeczka paraduru).
Zakażenia szpitalne wywołane przez bakterie odporne na antybiotyki są jednym z największych zagrożeń współczesnej medycyny. Czy przyprawa dodawana do piernika może pomóc rozwiązać ten problem? Badania wykazują, iż goździki oraz eugenol (główna substancja aktywna) mogą unieczynnić Staphylococcus aureus (gronkowca złocistego) oraz Pseudomonas aeruginosa (pałeczki ropy błękitnej) – bakterii, które są najczęstszym powodem zakażeń szpitalnych.
Goździki wykazują także bardzo silne działanie wobec chorobotwórczych grzybów. Wśród nich można wyróżnić wywołujące grzybice skóry dermatofity oraz dobrze znaną Candida albicans wywołującą kandydozę jamy ustnej oraz pochwy.
Lek na cukrzycę i środek przeciwbólowy
Ekstrakt z goździków oddziałuje na komórki w podobny sposób jak insulina – powoduje zwiększenie wchłaniania glukozy z krwi. Dodatkowo przyprawa ta zwiększa aktywność samej insuliny – co jest kluczowe przy leczeniu cukrzycy typu 2. W połączeniu ze zmniejszeniem stężenia cukru we krwi może dać dobry efekt terapeutyczny.
Eugenol, jak i przetwory z goździków wykazują działanie przeciwbólowe. Ten efekt zawdzięczamy blokowaniu nocyreceptorów (receptorów bólowych) oraz pompy sodowo-potasowej, która odpowiada za transport informacji o bólu wzdłuż neuronu. Co ciekawe ten sam mechanizm wykazuje lidokaina – popularny lek znieczulający miejscowo.
Nie tylko przyprawa
Goździki to nie tylko przyprawa, ale też surowiec roślinny o bardzo dużym potencjale leczniczym. W ostatnich latach zaczęto stosować eugenol jako składnik płynów do wybielania skóry oraz zębów. Przed zastosowaniem każdego surowca leczniczego należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
A na co Wy stosujecie goździki? A może znacie jakiś ciekawy przepis z goździkami? Napiszcie koniecznie w komentarzu!
Zapraszam do lektury innego artykułu z tej serii poświęconego leczniczym właściwościom pieprzu czarnego.
